Атмосфера ҳавосининг сифат мезонлари

Ҳавонинг ифлосланиш даражаси атмосферадаги ифлослантирувчи модданинг фактик аралашмалар концентрацияси (мг/м3, мкг/мда) билан рухсат этилган концентрацияси (РЭК) таққослаб баҳоланади.

РЭК – бутун ҳаёт давомида ҳозирги ёки келажак авлодга бевосита ёки билвосита ноқулай таъсир кўрсатмайдиган, одамларнинг ишлаш қобилиятини туширмайдиган, унинг аҳволи ва санитария-маиший ҳаёт шароитларини ёмонлаштирмайдиган концентрация. РЭК катталиклари 1 м3 ҳавода мг модда (мг/м3)да келтирилган.

РЭК б.м. – ифлослантирувчи модданинг яшаш жойлари ҳавосидаги рухсат этилган бир марталик концентрацияси, мг/м3да;

РЭК ў.с. - ифлослантирувчи модданинг яшаш жойлари ҳавосидаги рухсат этилган ўртача суткалик концентрацияси, мг/м3да

*Ифлослантирувчи моддалар миқдори СанҚваН 0053-23 рухсат этилган меъёрлари билан таққосланади, унга 2024-йил 27-май куни майда дисперсли заррачалар РМ 2,5 концентрацияси бўйича ўзгартириш киритилган.

Ифлослантирувчи моддаларнинг рухсат этилган концентрациялари

Аралашма РЭК қийматлари, мг/м3

Бир марталик максимал,

(РЭК б.м.)

Ўртача суткалик

(РЭК ў.с.)

Ўртача йиллик

(РЭК ў.й.)

Асосий ифлослантирувчи моддалар
Олтингугурт диоксиди 0,5 0,05 -
Углерод оксиди 5 3 3
Азот диоксиди 0,085 0,06 0,04
Азот оксиди 0,6 0,25 0,06
Муаллақ моддалар 0,5 0,15 0,075
Ўзига хос ифлослантирувчи моддалар
Аммиак 0,2 0,10 0,04
Озон 0,16 0,10 0,03
Фенол 0,01 0,006 0,003
Формальдегид 0,035 0,01 0,003
Майда дисперсли заррачалар
РМ2,5 - 60 мкг/м3 35 мкг/м3
РМ10 500 мкг/м3 300 мкг/м3 50 мкг/м3

 

Атмосфера ҳавоси ифлосланиш даражасининг интеграл кўрсаткичи - бу атмосфера ҳавоси ифлосланиш индексидир (АИИ). У берилган ҳудудда энг кўп миқдорда мавжуд бўлган 5 та модда бўйича ҳисобланади ва модданинг хавф синфини эътиборга олади.

АИИ кузатувлар олиб борилаётган муайян аҳоли пунктларидаги атмосфера ҳавосининг ифлосланиш даражасини баҳолаш учун қулай санитар-гигиеник кўрсаткич ҳисобланади. АИИ ҳавонинг сурункали, давомли ифлосланиш даражасини тавсифлайди.

Ҳавонинг ифлосланиш даражаси АИИ 14 дан ошса жуда юқори, агар АИИ 7 дан 14 гача бўлса – юқори, АИИ 5 дан 7 гача бўлса – ошган, АИИ 5 дан кам бўлса – паст ҳисобланади.