Ахборот маълумотномалари

 2023 йил учун Ўзбекистон Республикаси  атмосфера ҳавосининг ифлосланиш ҳолати тўғрисида маълумот

Атмосфера ҳавосининг ифлосланишини кузатиш 26 та шаҳар ва аҳоли пунктларида, 66 та стационар постларда, 8 та автоматик станцияларда ва 1 та фон кузатув станцияларида амалга оширилди.

Атмосфера ҳавосидаги 12 та газ аралашмалари ва 4 та оғир металлар миқдори назорат қилинди.

Тошкент шаҳрида 35 764 та, бутун тармоқ бўйича 146 270 та атмосфера ҳавоси намуналари олинди ва таҳлил қилинди.

 

Тошкент вилояти

Тошкент вилоятининг барча шаҳарлари ва Тошкент шаҳрида концентрация амалда ўтган йил даражасида сақланиб қолди. Ҳисобот даврида ифлослантирувчи моддаларнинг рухсат этилган максимал концентрациясидан ошиб кетиши 4 та шаҳарда қайд этилди:

Тошкент шаҳрида азот диоксиди, азот оксиди, озон ва фторид водородининг рухсат этилган меъёрларидан ошиб кетиши қайд этилдин. АИИ — 7,58 (юқори ифлосланиш индекси).

Бекобод шаҳрида азот диоксиди ва фторид водородининг ортиши кузатилди. АИИ – 5,27 (юқори ифлосланиш индекси).

Ангрен шаҳрида  чанг ва озон бўйича  ортиш кузатилди. АИИ – 4,05 (ифлосланиш индекси паст).

Олмалиқ шаҳрида олтингугурт диоксиди, углерод оксиди, қаттиқ фторидлар ва фторид водородининг концентрацияси ошди. АИИ – 6,20 (юқори ифлосланиш индекси).

Вилоятнинг қолган барча шаҳарларида ҳисобот даврида барча асосий аралашмалар бўйича РЭМ дан ортиш ҳолатлари кузатилмади.

Нуробод шаҳрида АИИ— 1,56 , Нурафшон шаҳрида АИИ — 1,65 (паст ифлосланиш индекси).

Чирчиқ шаҳрида барча аниқланадиган аралашмалар бўйича РЭМ дан ортииш ҳолатлари кузатилмади. АИИ-3.90 (ифлосланиш индекси паст).

Фарғона, Андижон, Наманган вилоятлари

2022 йил билан таққослаганда, 2023 йил учун назорат қилинадиган аралашмалар таркиби деярли ўзгармади ва бир хил даражада қолди.

Наманган шаҳрида углерод оксиди ва азот диоксидининг рухсат этилган максимал концентрациясидан ошиб кетиши кузатилди. АИИ – 4,06 (ифлосланиш индекси паст).

Фарғона шаҳрида 3 та аралашмалар: азот диоксиди, озон ва фенол бўйича РЭМ дан ошиб кетиш кузатилди. АИИ – 4,95 (ифлосланиш индекси паст).

Марғилон шаҳрида азот диоксиди бўйича рухсат этилган максимал концентрациядан ошиб кетиши АИИ– 1,58 (паст ифлосланиш индекси) қайд этилди.

Андижон шаҳрида чангдан ташқари барча аниқланган аралашмалар бўйича рухсат этилган максимал концентрациядан ошиб кетиш кузатилмади. АИИ – 3,51 (ифлосланиш индекси паст).

Бухоро вилояти

Ўтган йилга нисбатан барча аралашмаларнинг таркиби Бухоро ва Когон шаҳарларида ўзгаришсиз қолди ва РЭМ дан ошмади. Бухорода АИИ — 2,94; Когон шаҳри АИИ – 1,08 (ифлосланиш индекси паст).

Самарқанд вилояти

Самарқанд шаҳрида кузатиладиган аралашмалар миқдори рухсат этилган максимал меъёрлардан ошмади, чангдан ташқари. АИИ – 3,50 (ифлосланиш индекси паст).

Сурхондарё вилояти

Сариосиё, Денов ва Термиз шаҳарларида РЭМдан ортиш ҳолатлари кузатилмади. Сариосиё  шаҳри АИИ – 2,23; Денов шаҳри – 2,26, Термиз шаҳри – 1,09 (паст ифлосланиш индекси).

Навоий вилояти

Ҳисобот даврида кузатилган концентрациялар РЭМ дан ошмади, азот диоксиди бундан мустасно. АИИ – 4,63 (ифлосланиш индекси паст).

Қорақалпоғистон Республикаси

Нукус шаҳрида концентрациялар деярли ўзгармади, рухсат этилган максимал қийматдан ошмади, чанг бундан мустасно. АИИ – 3,14 (ифлосланиш индекси паст).

Қашқадарё вилояти

Қашқадарё вилояти: Қарши, Шаҳрисабз, Китоб, Муборак шаҳарларида назорат қилинадиган барча аралашмалар миқдори амалда 2022 йил даражасида сақланиб қолди ва рухсат этилган максимал меъёрлардан ошмади. Қарши шаҳри АИИ — 1,11; Шаҳрисабз шаҳри — 1,34; Китоб шаҳри — 1,34; Муборак шаҳри — 0,75 (паст ифлосланиш индекси).

Сирдарё вилояти

Гулистон шаҳрида кузатиладиган барча қоришмалар ўтган йил даражасида сақланиб қолди ва рухсат этилган максимал меъёрдан ошмади. АИИ — 1,87 (ифлосланиш индекси паст).

Хоразм вилояти

Урганч шаҳрида назорат қилинадиган барча қоришмалар амалда ўтган йил даражасида сақланиб қолди ва рухсат этилган максимал қийматдан ошмади, чанг бундан мустасно. АИИ – 2,23 (ифлосланиш индекси паст).

 

Атмосфера ҳавосида юқори ифлосланишнинг 7 та ҳолати қайд этилган:

Чанг бўйича 2 та ҳолат:  Бухоро ва Самарқанд шаҳарларида;

РМ10 майда дисперсли заррачалар бўйича 5 та ҳолат Термиз ва Самарқанд шаҳарларида 18.11.2023 й.*

Атмосфера ҳавосида РМ10 майда дисперсли заррачалар бўйича экстримал юқори ифлосланишнинг  10 та ҳолати қайд этилди *

 

Ўтказилган мониторинг натижаларига кўра, 2023 йилда республика бўйлаб атмосфера ҳавосининг сифати 2022 йилга нисбатан кескин ўзгаришларга учрамаган деган хулосага келиш мумкин.

** Атмосфера ҳавосининг РМ10 майда дисперсли заррачалари билан ифлосланишини кузатиш автоматик мониторинг станцияларида амалга оширилади.